Do naszego Muzeum trafiła kolejna darowizna z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie. To m.in. 7 obrazów Jerzego Gnatowskiego, malarza związanego z Kazimierzem Dolnym, uznawanego za ostatniego polskiego pejzażystę.
Artysta urodził się w 1929 roku w Łomży. Ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Był tam później wykładowcą technik malarskich i kopii. Uprawiał malarstwo od 1955 roku, a były to grafiki, rysunki, akwarele, tempery i obrazy olejne. Malował przede wszystkim pejzaże, a tworzył je wyłącznie w plenerze. Od 1988 r. zamieszkał w Kazimierzu na stałe. Był aktywnym członkiem Kazimierskiej Konfraterni Sztuki.
Do dziś żywe są wspomnienia mieszkańców Kazimierza, związane z rytmem dnia i pracy Jerzego Gnatowskiego. Podobno otwierał swoją galerię przy ul. Lubelskiej punktualnie o godz. 9.00. O godz. 10.00 obowiązkowo stawiał się w (nieistniejącej już) kawiarni Rynkowa na kawę. Po drodze – karmił wróble. Następnie, wsiadał do samochodu i ruszał w teren. Malował w aucie, bo jak twierdził, krępował się malować publicznie, na oczach gapiów. Nie ukrywał fascynacji naturą, cenił zwłaszcza odludne miejsca. Oprócz Kazimierza (czasem także Warszawy), chętnie portretował Toskanię.
W jednym z wywiadów z artystą przeczytaliśmy, że przyroda uczyła Gnatowskiego pokory i łagodności.
Pasję utrwalania Kazimierza Jerzy Gnatowski dzielił z Marią Kuncewiczową. Malarz i pisarka lubili się i cenili. Efektem tej znajomości są obrazy podarowane Kuncewiczowej przez artystę. Prace, pozyskane z MSZ uzupełnią tę kolekcję. O tym, że Kuncewiczowa ceniła malarstwo Jerzego Gnatowskiego świadczy wstęp do jednego z jego katalogów. Czytamy w nim:
Jerzy Gnatowski jest przede wszystkim pejzażystą. Czy oznacza to, że artysta posługuje się pejzażem? Przenosi na płótno, jak to się w nowszych czasach zdarzało, jakąś wersję przyrody uproszczoną i wypreparowaną, jak gdyby wyjętą z atmosfery, otrząśniętą z jej wieloznacznych uroków? Czy może maluje „fantazje na temat” – widoki przetłumaczone na geometryczne szkielety albo na obrazy z innego świata? Jest zupełnie inaczej. Powiedziałabym, że pejzażysta Jerzy Gnatowski występuje w roli świadka, gdyby nie wyrażał również w tym tak silnym stopniu swego umiłowania. Jego obrazy byłyby dokumentami, gdyby nie były też wizją nasyconą treściami osobistymi. Przyroda ma tutaj indywidualność, własny wygląd: ziemia porośnięta lasem, polem i łąką, omyta rzeką, naświetlona słońcem, nakryta niebem. Zdawałoby się zadanie skromne. Jednakże świadczyć prawdziwie i w zachwyceniu, znaczy to, mówić bez myśli ubocznych, bez naginania czegokolwiek. I tu zaczyna się trudność. Wyrażać trzeba umieć. Jerzy Gnatowski to umie. Jego środki techniczne, jak również niestrudzona wrażliwość sprawiają, że na jego obrazie rzeka jest mokra i chłodna słońce grzeje, zieleń ma sto odcieni, mgła faluje, a łąka pachnie. Gnatowski to nieoceniony świadek w epoce, kiedy pejzaż naturalny towarzyszący ludzkości od jej zarania znalazł się w przededniu zagłady, którą podzielić z nim może jego gospodarz – człowiek. Jeżeli jednak jest tak, to dla kogo są te obrazy? Może dla demiurgów zbierających dokumenty na użytek Sądu Ostatecznego. Może jednak i dla nas, kochających Ziemię, a na niej mały, wielobarwny Kazimierz.
Jerzy Gnatowski miał na swoim koncie ponad 80 wystaw indywidualnych i kilkadziesiąt zbiorowych w Polsce i za granicą. Jego prace znajdują się w kolekcjach muzealnych i prywatnych.
Zmarł 4 stycznia 2012 r.
