Relacja z „Rajdu rowerowego Szlakiem Miejsc Pamięci Ofiar II Wojny Światowej”

11 sierpnia 2022 r. odbył się „Rajd Rowerowy Szlakiem Miejsc Pamięci Ofiar II Wojny Światowej” po Kazimierzu Dolnym i okolicy. W rajdzie wzięli udział nie tylko mieszkańcy Kazimierza Dolnego, ale także Dęblina, Łęcznej, Puław i innych miejscowości. Na miejscu zbiórki w siedzibie Działu Historii i Kultury Regionu we Dworze z Gościeradowa przy ul. Podzamcze 20 po powitaniu uczestnicy rajdu wysłuchali krótkiej pogadanki na temat bezpieczeństwa rowerzystów w ruchu drogowym, wygłoszonej przez dwie funkcjonariuszki Komendy Powiatowej Policji z Puław, które przekazały rowerzystom opaski odblaskowe. Krótkie wprowadzenie w tematykę rajdu zrobił przewodnik turystyczny Tomasz Nadolski. Następnie rowerzyści ruszyli w trasę.

W Kazimierzu Dolnym odwiedziliśmy szereg miejsc związanych z osobami i wydarzeniami czasu okupacji m.in. tablicę poświęconą byłemu Naczelnikowi Poczty, Leopoldowi Piszowi, ścianę pamięci przy kościele farnym z wmurowanymi tam tablicami poświęconymi: rtm. Witoldowi Pileckiemu, mjr. Marianowi Bernaciakowi ps. „Orlik” i Rodzinie Góreckich, uhonorowanej tytułem „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata”. Przy klasztorze OO. Franciszkanów, przy Pomniku Ofiar „Krwawej Środy” Pan Tomasz przybliżył tragiczne wydarzenia z 18 listopada 1942 r., które rozegrały się w Kazimierzu Dolnym i okolicznych miejscowościach. W kościele o. Franciszek opowiedział o historii i wystroju kościoła oraz o smutnych losach przetrzymywanych tu w więzieniu gestapo więźniów. Z klasztoru uczestnicy rajdu ruszyli ul. Cmentarną na cmentarz parafialny, aby zapalić znicze na grobach partyzantów i pomordowanych w czasie okupacji mieszkańców Kazimierza Dolnego i okolicznych miejscowości.

Z cmentarza grupa wyruszyła polnymi drogami na Cholewiankę na cmentarz wojenny, następnie na miejsce kaźni Polaków i Żydów na Kirkut na Czerniawach. Z Kazimierza urokliwym Wąwozem na Wiktora rajd wyjechał na miejscowość Góry, po drodze mijając dom Góreckich – „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata”. Kolejny etap rajdu zmierzał do Witoszyna, tam na prywatnej posesji znajduje się pomnik rodziny Biniendów, zamordowanej przez niemieckich oprawców 27 lipca 1943 r. Przez Wierzchoniów i głęboki wąwóz ciągnący się wśród urwistych zboczy dotarliśmy następnie do Lasu Stockiego.

W Lesie Stockim przewodnik opowiedział o działaniach partyzantów „Orlika” oraz o mogiłach jego żołnierzy znajdujących się w pobliskich wąwozach. Przy pomniku poświęconym Bitwie w Lesie Stockim spotkaliśmy Pana Aleksandra Lewtaka, regionalistę, autora licznych publikacji historycznych oraz członków puławskiego koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Pan Aleksander wprowadził nas w historię wydarzeń związanych z bitwą w Lesie Stockim, która rozegrała się 24 maja 1945 r. pomiędzy zgrupowaniem mjr. Bernaciaka „Orlika”, a oddziałami NKWD, MO i UB. Przy pomniku został zapalony znicz.

W Lesie Stockim przy Gajówce uczestnicy rajdu mogli nieco odpocząć przy ognisku i posilić się pieczonymi kiełbaskami. Czas odpoczynku uprzyjemniał swoją grą na akordeonie i śpiewem pieśni partyzanckich Pan Sławomir. Z Lasu Stockiego grupa rowerowa wyruszyła do Kolonii Zbędowice, tam przy pomniku ofiar pacyfikacji Pan Tomasz przybliżył tragiczne wydarzenia z 24 listopada 1942 r, w trakcie których śmierć z rąk oprawców niemieckich i ukraińskich poniosły 84 osoby zamieszkujące Kolonię Zbędowice, wśród nich znaczną liczbę stanowiły dzieci, także niemowlęta.

W imieniu uczestników rajdu Pan Piotr Kondraciuk Dyrektor Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym złożył wiązankę kwiatów i zapalono znicz. Dalsza trasa rajdu prowadziła dalej długim wąwozem w dół do Parchatki, a następnie ścieżką rowerową wzdłuż wału wiślanego do Bochotnicy do pomnika mieszkańców pomordowanych przez niemieckie oddziały Selbschutzu i Żandarmerii.

Rajd zakończył się w godzinach wieczornych w siedzibie Działu Historii i Kultury Regionu w Kazimierzu Dolnym. Na zakończenie wytrwali uczestnicy otrzymali od organizatorów rajdu dyplomy i upominki.

   Dziękujemy za wsparcie sponsorom w przygotowaniu upominków dla uczestników: Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Grupa Azoty Zakłady Azotowe “Puławy” S.A., Powiat Puławski, Urząd Miasta Puławy, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie oraz Word Lublin.

    Rajd zorganizowany został przez Dział Historii i Kultury Regionu w ramach projektu „Okruchy wspomnień. Okupacja na Puławskim Powiślu w okresie II wojny światowej”, dofinansowanego z programu „Patriotyzm Jutra”.

Dziękujemy wszystkim uczestnikom za udział w rajdzie.

Mamy nadzieję, że jeszcze nie raz i nie dwa uda nam się zorganizować podobne wydarzenie :).
Dziękujemy za wspaniałą atmosferę, którą zbudowaliście Państwo na naszym wspólnym szlaku rowerowym!

Dziękujemy również przewodnikowi turystycznemu Panu Tomaszowi Nadolskiemu za przybliżenie tragicznych wydarzeń naszego regionu, wszystkim, którzy przyczynili się do uatrakcyjnienia rajdu, a także Komendzie Powiatowej Policji w Puławach oraz naszym sponsorom za wsparcie rajdu.

Do zobaczenia na następnym rajdzie!

Poniżej kilka zdjęć z tego dnia 📸👇

„Dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.