Serdecznie zapraszamy na wystawę „Łukaszowcy – Kazimierz Dolny – USA – Kazimierz Dolny”
Muzeum Historii Polski wyraziło zgodę na wypożyczenie wszystkich siedmiu dzieł Łukaszowców na wystawę czasową w Muzeum Nadwiślańskim.

Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających w dniach od 19 czerwca do 6 sierpnia w Galerii Wystaw Czasowych MNKD. 
(ul. Rynek 19, Kazimierz Dolny – wejście jak do Muzeum Sztuki Złotniczej, zaraz po wejściu ujrzycie Państwo schody na górę,
właśnie tam znajduje się Galeria Wystaw Czasowych MNKD) 

Wystawa została wpisana w rok obchodów Jubileuszu 60-lecia powstania Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.
Wystawa została objęta Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Lubelskiego – Jarosława Stawiarskiego. 
Partnerami wystawy są: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Historii Polski.
Fundacja PGE udzieliła Muzeum dotacji celowej na realizację powyższego projektu.
Mecenasami MNKD są: Grupa Azoty Puławy, Lubelski Węgiel Bogdanka S.A., Park Tematyczny „Magiczne Ogrody”,
KGHM Polska Miedź S.A., PZU S.A., PGE Dystrybucja S.A.

Do Polski po 83 latach, dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powrócił ze Stanów Zjednoczonych cykl siedmiu obrazów Bractwa św. Łukasza, które powstały na specjalne zamówienie rządu polskiego jako dekoracja Sali Honorowej pawilonu polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku. Po raz pierwszy można było je zobaczyć na wystawie w Muzeum Narodowym w Warszawie, która zakończyła się w listopadzie 2022 roku. Docelowo obrazy Łukaszowców uświetnią wystawę stałą Muzeum Historii Polski, którego siedziba powstaje na warszawskiej Cytadeli.

Bractwo św. Łukasza – historia ugrupowania oraz powstania obrazów 

Ugrupowanie Bractwo św. Łukasza powstało w 1925 roku w Kazimierzu nad Wisłą. Artyści często bywali w Kazimierzu w ramach plenerów malarskich Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie organizowanych przez prof. Tadeusza Pruszkowskiego w Kazimierzu Dolnym. To było niezwykle ważne miejsce dla studentów malarstwa. Chętnie tu wracali. Są najbardziej rozpoznawani i kojarzeni z tym miejscem, ponieważ pozostało po nich wiele wspomnień. Łukaszowcy przyjeżdżali tutaj częściej i na dłużej niż inni artyści. Niektórzy z nich zbudowali w Kazimierzu swoje domy, jak Antoni Michalak czy Tadeusz Pruszkowski.

W maju 1938 r. artyści z ugrupowania św. Łukasza przyjechali do domu na wzgórzu w Kazimierzu. Pracowali intensywnie po 10-12 godzin dziennie. Założenie było takie, że stylistycznie obrazy mają być ujednolicone, więc artyści malowali obrazy wspólnie, dlatego pod każdym z nich podpisanych jest jedenastu artystów. Wyglądało to w ten sposób, że w jednym momencie przy danym obrazie pracowało dwóch-trzech malarzy, po czym zmieniali się i podchodzili kolejni, robiąc korekty, porównując, ujednolicając styl itd.

Cykl siedmiu obrazów malowało wspólnie jedenastu malarzy pod okiem prof. Tadeusza Pruszkowskiego, byli to: Antoni Michalak, Bolesław Cybis, Bernard Frydrysiak, Jan Gotard, Aleksander Jędrzejewski, Eliasz Kanarek, Jeremi Kubicki, Stefan Płużański, Janusz Podoski i Jan Zamoyski

Nawiązując do planowanej wystawy Łukaszowców w Muzeum Nadwiślańskim, historyk sztuki Dorota Seweryn-Puchalska podkreśla, że zależy jej na tym, aby zwiedzający mieli możliwość porównania cyklu przygotowanego na wystawę w Nowym Jorku z indywidualną twórczością członków Bractwa. Przy tworzeniu tego cyklu założenie było takie, iż każdy z tych artystów ma trochę zapomnieć o swojej manierze na potrzeby ujednolicenia obrazów, a przecież mieli już wtedy swój własny, indywidualny styl. Tematy cyklu zostały zlecone przez komitet naukowy złożony z uczonych pod przewodnictwem prof. Oskara Haleckiego. Obrazy można podzielić na dwie tematyczne grupy. Pierwsza porusza tematy z dziejów Polski o znaczeniu międzynarodowym, tj. „Spotkanie Bolesława Chrobrego z Ottonem III u grobu św. Wojciecha (1000)”, „Przyjęcie chrześcijaństwa przez Litwę (1386)”, „Unię Lubelską (1569)”, „Odsiecz Wiednia (1683)”. Natomiast druga grupa obrazów przedstawia wydarzenia, które wprowadzały ideę demokracji w Polsce, są to: „Nadanie przywileju jedleńsko-krakowskiego (1430)”, „Uchwalenie konfederacji warszawskiej o wolności religijnej (1573)” i „Konstytucję 3 maja (1791)”.

7 grudnia 1938 r., w siedzibie Instytutu Propagandy Sztuki w Warszawie zaprezentowano publiczności efekty. Następnie obrazy przetransportowano statkiem do Ameryki, aby w kwietniu 1939 r. uświetniły Salę Honorową pawilonu polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku. Jednak wybuch wojny we wrześniu 1939 r. sprawił, iż polski pawilon został pozbawiony źródeł finansowania. Komisarz generalny ekspozycji polskiej prof. Stefan Ropp wyprzedał część wyposażenia. Największa liczba obiektów trafiła do kolekcji Muzeum Polskiego w Chicago. Natomiast zbiór siedmiu obrazów Łukaszowców został zdeponowany w jezuickiej uczelni Le Moyne College w Syracuse w stanie Nowy Jork, gdzie od 1958 r. był prezentowany w tamtejszej bibliotece, początkowo w Grewen Hall, od 1981 r. – w Noreen Reale Falcone Library.

Siedem historycznych obrazów autorstwa Bractwa św. Łukasza przedstawionych na niniejszej wystawie znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Polski w Warszawie, które przekazuje wyrazy wdzięczności Le Moyne College w Syracuse w stanie Nowy Jork oraz Stefanowi de Roppowi, byłemu Komisarzowi Generalnemu Polskiego Pawilonu na nowojorskiej Wystawie Światowej, za sprawowanie nad nimi opieki i ich wieloletnią pieczołowitą konserwację.

The seven historical paintings by the Brotherhood of St Luke presented here are in the collection of the Polish History Museum in Warsaw, which expresses its gratitude to Le Moyne College, Syracuse, NY and Stefan de Ropp, former Commissioner General of the Polish Pavilion of the New York World’s Fair, for their stewardship and careful preservation of these works of art over the course of many years.