Amonity

W okresie kredy tereny Kazimierza i większa część naszego kraju zalane były ciepłym morzem, którego temperatura wynosiła około 18 – 20 stopni Celsjusza.
Zbiornik ten zasiedlony był przez wiele różnorodnych organizmów wodnych, począwszy od małych form osiadłych, a skończywszy na największych, w tym okresie, morskich gadach. Szczątki tych zwierząt i roślin poddane ciśnieniu, jakie wywierał na podłoże słup wody na przestrzeni milionów lat utworzyły skały wapienne. W zależności od składu i proporcji organizmów, które je tworzyły mają one różny wygląd i właściwości. Skały w okolicy Kazimierz Dolnego, o których mowa powstawały w erze mezozoicznej w okresie kredy.
Wiele skamieniałych szczątków zwierząt bądź ich odcisków znajduje się w zbiorach Oddziału Przyrodniczego. Najokazalszy z prezentowanych obiektów to amonit o średnicy ok. 70 centymetrów. Poza tym efektownym okazem, w zbiorach znajdziemy wiele innych gatunków należących do tej podgromady.

Amonity były grupą organizmów bardzo rozpowszechnionych w morskim świecie, który istniał ponad 65 mln. lat temu. Posiadały one spiralnie zwiniętą, bocznie spłaszczoną muszlę, zbliżoną do muszli obecnie żyjącego łodzika. Podobnie, jak żyjące współcześnie głowonogi, amonity odznaczały się wysoką inteligencją, dobrze rozwiniętym wzrokiem oraz dużą zwinnością i szybkością. Poszczególne gatunki amonitów różniły się między sobą kształtem i wielkością. Część tych zwierząt miała muszlę nieregularnie zwiniętą, a jeszcze inne częściowo wyprostowaną. Niektóre osiągały imponujące rozmiary przekraczające dwa metry, inne natomiast miały zaledwie kilka centymetrów. Największy okaz amonita znaleziony w Polsce miał ok 1,5 metra średnicy.

Wraz z końcem kredy, amonity, podobnie jak belemnity czy gigantyczne mozazaury  wyginęły bezpowrotnie. Dziś szczątki tych zwierząt możemy oglądać tylko w postaci skamieniałości. W Polsce można je znaleźć głównie w Tatrach, w Górach Świętokrzyskich, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Miechowskiej, na Roztoczu, no i oczywiście w dolinie Wisły między Annopolem a Puławami.