• Opis rzeźby > Głowa niebieska, 1968, gips patynowany
  
  
• Opis rzeźby > Rozkwit (Forma przestrzenna), 1978, glina wypalana
  
  
• Opis rzeźby > Głowa zielona, 1968, gips polichromowany
  
  
• Opis rzeźby > Głowa kobieca, 1974, terakota

Z radością informujemy o dofinansowaniu, które otrzymało Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym. Dofinansowano ze środków programu własnego Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2024 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Nazwa zadania: “Zakup rzeźb Stanisława Strzyżyńskiego”, otrzymała wsparcie finansowe w wysokości 57 024,00 zł, co umożliwiło realizację inwestycji o łącznym koszcie 63 360,00 zł.

Zadanie polega na zakupie rzeźb Stanisława Strzyżyńskiego w celu wzbogacenia publicznej przestrzeni kulturowej Kazimierza Dolnego oraz poszerzania kolekcji Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym i zabezpieczenia części spuścizny przed rozproszeniem. Rzeźby będą umieszczone w ogólnodostępnej przestrzeni zewnętrznej na należącej do Muzeum działce, w bezpośrednim sąsiedztwie Kamienicy Celejowskiej oraz w przestrzeni wewnętrznej (hol z bezpłatnym dostępem). Kierując się ideą, która łączy prace i artystów z miejscem, budując tym samym jego artystyczną tożsamość, kontynuujemy tworzenie parku rzeźb, które nie tylko wzbogacają przestrzeń, ale dają większą świadomość wspólnego dziedzictwa. Zadanie obejmuje: zakup 4 rzeźb i postumentów oraz działania promocyjne.

Umowa na realizację projektu została podpisana 6 maja 2024 roku.

„Dofinansowano ze środków programu własnego Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej -2024 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”.

OPISY RZEŹB 

Głowa niebieska, 1968, gips patynowany

Głowa niebieska należy do serii rzeźb, w których artysta wprowadził kolor. Oprócz niebieskiej stosował barwę zieloną, czerwoną czy złotą. Wynikało to z potrzeby eksperymentowania, odwagi w podejmowaniu nowych wyzwań. Wyróżniał w twarzy jedynie włosy, oczy, nos i usta. Głowy przybierały różną formę, ale najważniejsze było odejście od mimetyzmu, od indywidualnego portretu. Rzeźba stawała się znakiem, a raczej metaforą człowieka. Eksperyment połączenia tkanki malarskiej ze strukturą rzeźbiarską wprowadził artystyczną świeżość, nowy plastyczny wyraz. Stosując kolor artysta najprawdopodobniej odniósł się do rzeźb Pabla Picassa, którego niezwykle cenił.

Rozkwit (Forma przestrzenna), 1978, glina wypalana

Rozkwit należy do serii rzeźb abstrakcyjnych, operujących formą. Artysta wpisał się w aktualny wówczas nurt rzeźby nawiązującej do miękkich struktur organicznych. Powstały wówczas m.in. Formy organiczne, Formy biologiczne czy Struktury. To odniesienia do bliskiej artyście natury. W większości rzeźby abstrakcyjne realizował podczas plenerów, w których brał czynny udział. Miał pełną świadomość funkcji rzeźby w przestrzeni publicznej. Zresztą temat ten był niezwykle aktualny. Herbert Read pisał, że to sztuce przypada rola „przekształcenia naszego otoczenia w miasta ładu, światła i porządku […] cóż bowiem może mieć działanie bardziej bezpośrednie i społecznie bardziej dalekosiężne niż dzieło wtopione bez reszty w krajobraz gospodarczej działalności człowieka”.

Stanisław Strzyżyński tworzył także rzeźby strukturalne, co widoczne jest w rozczłonkowanych formach kulistych czy tych, które nawiązują do metalowych rur.

Uczestniczył miedzy innymi w Spotkaniach rzeźbiarskich w Szydłowcu w 1965 roku, w I Ogólnopolskim Biennale Rzeźby Plenerowej w Bytomiu w 1969 roku, a 1978 roku wziął udział w Plenerze rzeźbiarski Zamość 78. A w 1975 roku zorganizował, wraz z Jarosławem Olejnickim, prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nałęczowa, Ogólnopolski Plener Rzeźby Parkowej w Nałęczowie. W 1978 roku zorganizował w Nałęczowie plener zatytułowany Postaci Nałęczowa.

Głowa zielona, 1968, gips polichromowany

Głowa posiada syntetyczną formę. Pozbawiona jest cech indywidualnych, ale ma wyraźną własną ekspresję. Artysta podkreśla duży nos, usta i oczy, które stają się pustym oczodołem. To raczej reprezentacja ludzkiego wizerunku. Daje nam skojarzenie z maską, która będąc pierwotnie związana z kultem zasłaniając, zarazem uobecniała i ożywia jednocześnie. Puste oczodoły pogłębiają wrażenie obecności, skrywania twarzy, co daje skojarzenie z człowiekiem, z żywą istotą. Sama maska według Hansa Beltinga „nie jest odwzorowaniem rzeczywistej twarzy – jest twarzą symboliczną”. To tak, jakbyśmy stanęli w dialogu z twarzą drugiego człowieka. 

Głowy ludzkie pojawiły się już na początku drogi twórczej artysty. Już te najwcześniejsze miały uproszczoną, masywna formę nawiązując do rzeźb ludów pierwotnych. Zresztą sam artysta porównywał je do totemów plemion murzyńskich. Przybierały różne kształty. Były to zwarte bryły oraz takie, które dawały bezpośrednie skojarzenie z maską. To bezpośrednie nawiązanie do pierwotnych masek czy głów pozwoliło artyście potraktowanie rzeźby jako znaku, w którym zawierało się pojęcie człowieka. Nie były „medium wyrazu, autoprezentacji i komunikacji”. Stawały się metaforą humanum. Uniwersum człowieka. Bo to właśnie człowiek i jego los był w centrum zainteresowania Strzyżyńskiego.

Głowa kobieca, 1974, terakota

W latach 70. XX w. artysta stworzył szereg rzeźb terakotowych. Głowa kobieca swoją formą wpisuje się w przestrzeń pomiędzy realizmem a syntetycznym znakiem. Jest zgeometryzowana. Tu, podobnie jak w innych głowach zrealizowanych przez Strzyżyńskiego, zaakcentowane są usta, nos i oczy. Oczy nie są pustym oczodołem, jak we wcześniejszych rzeźbach, ale uwypukloną formą, która oddziałuje równie mocno jak puste oczodołu. Nawiązuje do powstałych w latach 60. XX w. głów wykonanych z cementu. Powstała wówczas seria głów kobiecych. Ich syntetyczne, zwarte cementowe bryły swoją szorstkością zderzają się z kobiecą delikatnością. To zderzenie kobiecej delikatności z brutalnością cementu uaktywnia przekaz.

Mamy wrażenie, że artysta w cementowych głowach tak, jak w prezentowanej głowie kobiecej z terakoty skupia się na włosach, które budują formę, stają się dominantą. Potwierdzają to zachowane rysunki, na których dominuje układ i kształt „uczesania”.