MOC SŁOWIANEK

Od zarania dziejów kobiety w każdej społeczności pełniły rolę szczególną. W okresie wczesnego średniowiecza, na rozległych obszarach Europy, zajmowanej przez Słowian, kobiety przede wszystkim były matkami i żonami, ale czy tylko? Spróbujemy sobie odpowiedzieć na to pytanie. Na co dzień kobiety zajmowały się dziećmi, gospodarstwem domowym oraz uprawą roli i przydomowego ogródka. To była ciężka praca i tak wygląda stereotypowy wizerunek Słowianek… Czy jednak oznacza to, że ich życie zamykało się jedynie w codziennych obowiązkach w obrębie rodzimej osady? Z wieloaspektowych dociekań wynika, że niekoniecznie.

Wszystkim Paniom, szczególnie tym czującymi się Słowiankami, życzymy zdrowia, siły i wytrwałości!💐💐💐
A poniżej kilka słów o Słowiankach, po których odziedziczyłyście wiele zapewne wyjątkowych cech ☺️
Mamy nadzieję, że Panów również zaciekawimy 😏

Tajemnice słowiańskich zielarek

W słowiańskich społecznościach bardzo cenione były zielarki, które poprzez wielopokoleniowe doświadczenia zdobywały wiedzę o otaczającym je środowisku. W dawnych czasach, każdy człowiek od dziecka poznawał właściwości poszczególnych roślin i potrafił je wykorzystywać dla swoich korzyści. Zielarki potrafiły pozyskiwać pożyteczne substancje z roślin, drzew, grzybów, a nawet zwierząt. O ile znajomość zielarstwa na potrzeby własnego gospodarstwa i rodziny była zapewne popularna, o tyle o wiele dalej wykraczała inna wiedza, będąca domeną kobiet.

Wiedzę tą poszerzano i przekazywano z pokolenia na pokolenie. Kobiety, które znały się na medycynie naturalnej, nazywane były wiedźmami. O ile dzisiaj skojarzenia tej nazwy są raczej pejoratywne, o tyle dawniej odnosiły się do kobiety, która miała wiedzę, jak na tamte czasy, ponadprzeciętną. Była „wiedzącą”! Często rozumiały zjawiska przyrodnicze pozwalające „przewidywać przyszłości”. Aby zachować swoje umiejętności w tajemnicy, musiały żyć na uboczu lokalnej społeczności, co nadawało im jeszcze większej aury tajemniczości. Mogło być tak, że dziewczęta, które nie miały szans na odnalezienie się w tradycyjnej hierarchii społecznej, z powodów wrodzonego kalectwa czy innych ułomności, decydowały się przyjmować nauki starszych wiedźm. Dzięki temu wiedza wyjątkowa mogła przetrwać przez stulecia.

Słowiańskie wierzenia, a społeczna rola kobiet

Jaka była społeczna rola kobiety? Wynikała ona ze słowiańskich wierzeń. W panteonie bogów słowiańskich odnajdujemy Mokosz „czyniąca ziemię i wszystek stworzenie płodnymi” – swoista Matka Ziemia. Nie dziwi, że to jej przypisuje się patronat nad kobietami, który uformował wizerunek dawnych Słowianek jako dobrych matek i wiernych żon. Interesujące, że ten drugi przymiot znajduje potwierdzenie w kronikarskich przekazach, mówiących o tym, że powszechną praktyką była dobrowolna śmierć kobiet w trakcie ceremonii pogrzebowej zmarłego męża na jego stosie ciałopalnym… Dzisiaj wiemy, że z pewnością nie była to reguła. Co ciekawe, źródła pisane mówią także o tym, że wdowy miały prawo dysponowania majątkiem zmarłego małżonka. Do wierności mógł też przekonywać fakt, iż za cudzołóstwo swojej żony mężczyzna mógł ją oddać jej rodzicom, okaleczyć, bądź nawet zabić. Trzeba jednak nadmienić, że płeć przeciwną również czekały srogie kary za takie występki. 

Wojownicze Dziedzictwo Słowianek

Ale Słowianki miały też inne oblicze! Kiedy archeolodzy odnajdują pochowanego mężczyznę wyposażonego w elementy uzbrojenia wysuwają hipotezę, że musiał to być wojownik. Takie same przypuszczenia należałoby mieć w przypadku odnalezienia podobnego pochówku kobiety. Swego czasu zrobiło się głośno w środowisku archeologicznym o pochówku „słowiańskiej wojowniczki” na duńskiej wyspie Langeland. Zapisy kronikarskie wymieniają rok 626, kiedy armia Awarów i Słowian wycofywała się spod murów Konstantynopola, a wśród zwłok agresorów znajdowano ciała uzbrojonych kobiet. W różnych kulturach, przywoływany jest czasem mit o walecznym plemieniu kobiet zwanych Amazonkami. W przekazach historycznych, dotyczących ziem polskich możemy doszukać się lakonicznych wzmianek świadczących o tym, że jedną taką grupę społeczną mogły stanowić Słowianki. Niekiedy lokalizuje się je na terenie Pomorza, innym razem zaś na Mazowszu. Nie sposób dziś ocenić, czy wzmianki te należy traktować jako mity, jednak można założyć, że w niespokojnych czasach kobiety po prostu musiały chronić siebie i najbliższych, więc walka nie była im obca.

Magia biżuterii słowiańskich kobiet

Na samym końcu pomówmy o najbardziej oczywistym aspekcie słowiańskiej kobiecości – o strojach i ich elementach. Na podstawie źródeł archeologicznych nie jest łatwo odtworzyć strój Słowianek, ale w czasie wykopalisk odnajdujemy elementy biżuterii, nieodłącznego elementu kobiecego stroju. Co ciekawe, nie tylko względy estetyczne grały tu istotną rolę. Bardzo ważne były także jej właściwości symboliczne, czy też nawet magiczne. Choćby często odkrywana w skarbach – to znaczy elitarna – lunula, czyli zawieszka w kształcie półksiężyca, występująca także w innych kulturach. Zbieżność faz księżyca z kobiecym cyklem fizjologicznym już dawno była oczywista. Dlatego też temu ciału niebieskiemu kobiety zawierzały ochronę przed złem oraz zwiększenie szans na poczęcie dziecka i przedłużenie rodu. Ozdoba ta mogła zatem być amuletem. Poza lunulami, archeolodzy odnajdują również mnóstwo innej biżuterii z okresu wczesnego średniowiecza, zazwyczaj różnych kształtów zawieszki, zausznice, kabłączki skroniowe, niekiedy pierścionki, oraz w dużej obfitości i różnorodności paciorki szklane jako elementy naszyjników.

Temat oczywiście nie został wyczerpany, dlatego zachęcamy do dalszego, samodzielnego poszerzania wiedzy… 
Drogie Słowianki, z okazji Waszego święta – najlepszości! 🥰
W galerii umieściliśmy zdjęcia kilku Pań związanych z Grodziskiem Żmijowiska 🥰